Merdiven nedir?

MERDİVEN NEDİR?

Merdiven İki farklı seviyeyi birleştiren basamak serisi. Farsça “merdüban” kelimesinden gelir. Merdivenler, binaların içinde kullanıldığı gibi, bahçelerdeki farklı seviyeler ve şehir içinde değişik yükseklikte bulunan cadde ve meydanlar arasında bağlantıyı da sağlar. Merdiven basamağının ayak basılan düz kısmına “basamak genişliği”, iki basamak genişliğini birleştiren dik kısmına ise “rıht” denir. Rahat bir çıkış için; 2 x rıht yüksekliği + basamak genişliği= 64 cm formülüne uymaya çalışır.

MERDİVENE AİT AÇIKLAMALAR

Merdiven basamağının ayak basılan düz kısmına “basamak genişliği”, iki basamak genişliğini birleştiren dik kısmına ise “rıht” denir. Rahat bir çıkış için; 2 x rıht yüksekliği + basamak genişliği= 64 cm formülüne uymaya çalışılır. Genellikle yirmi birden fazla basamak ardarda konulmaz. Araya bir sahanlık ilavesinden sonra basamaklara devam edilir. Merdivenin boşta kalan tarafına korkuluk bunun üzerine de elle tutunmak için küpeşte yerleştirilir. Suyun yanlara taşmaması için de merdivenin iki tarafına, limonluk denilen bir yükseklik yapılmalıdır. Merdivenin kapladığı hacme merdiven kovası denir. Merdivenin eğimi, genellikle 8° ile 48° arasında değişir. Eğim arttıkça, rıht yüksekliği artar, basamak genişliği daralır.

Merdivenler düz veya dönerli olurlar. Düz merdivenlerde rıhtlar birbirine paralel, basamak genişlikleri eşittir. Dönerli merdivenlerde ise rıhtların paralelliği ve basamak genişliklerinin dikdörtgen şekli kaybolur.

MERDİVENLER

Merdivenler ayrıca sabit ve taşınabilir diye de sınıflandırılabilir. Taşınabilir (seyyar) merdivenlerin de katlanabilir, çengelli, ip, itfaiye, sürgülü basamaklı gibi birçok çeşitleri bulunmaktadır.

Pekçok kişinin geçtiği ve devamlı kullanılan yerlerde yürüyen merdiven kullanılabilir. Metro, yeraltı çarşısı, büyük mağaza gibi yerlerde rastlanan yürüyen merdivenlerde, yürüyerek çıkmaya ihtiyaç yoktur. İlk basamağa ayak basan bir kimse, merdivenin sonuna kadar çıkar ve bir adımla meridvenden sonraki düzlüğe geçer. Bu cins merdivenlerde hareket, elektrik motorları ile sağlanır.

Merdiven Nedir?

Merdiven nedir diye açıklamak için öncelikle kaç şekilde açıklayabileceğimizi bilmeliyiz. Merdiven tanımını iki şekilde açıklayabiliriz, inşaat terimi olarak merdiven ve yapı-dekor terimi olarak merdiven.

İnşaat terimi olarak merdiven nedir? Yukarıya, bulunan konumdan daha yüksek bir yere çıkmak için yapılan veya aşağıya, bulunan konumdan daha alçak bir yere inmek için yapılan yapılardır.

Merdiven Çeşitleri

Merdiven çeşitleri, iç merdivenler ve dış merdivenler olmak üzere ikiye ayrılırlar.

İç Merdivenler

İç merdivenler dış hava koşullarına kapalı merdivenlerdir. Dış ortamla temasları genellikle yoktur. İç merdivenler kullanış biçimlerine göre dört bölüme ayrılırlar. Esas, yan, yangın merdivenleri ve servis merdivenleri olarak.

Esas Merdiven; Bina girişleri ve normal bina katları arasındaki iniş çıkışı devamlı olarak sağlarlar. Esas merdivenler içine alışveriş merkezlerindeki yürüyen merdivenleri de alabiliriz.

Yan Merdiven; Esas merdivenler gibi kat aralarındaki sirkülasyonu sağlarlar ancak bu merdivenler girişlere biraz daha uzak olan ekstra merdivenlerdir.

Yangın Merdiveni; Yangın , deprem ve afet gibi olaylarda hızlı bir şekilde acil çıkışı sağlamak için olan merdivenlerdir.

Servis Merdiveni; Kurum ve kuruluşlarda sadece personele ait olan merdiven tipidir. Servis merdiveni genişliği en fazla 0.70 metreye kadar küçültülebilir.

Dış Merdivenler

Dış hava koşullarına açık olan merdivenlerdir. Genel olarak günlük hayatta sokaklarda, parklarda, tretuvarlar ile bina zeminlerini birbirine bağlayan yerlerde görürüz.

Merdiven Biçimleri

Merdiven biçimleri dört şekilde incelenir. Bunlar;

• Düz kollu merdivenler
• Düz kollu yamuk basamaklı merdivenler
• Dönel merdivenler
• Kısmen dönel merdivenler

Yukarıdaki her merdiven kendi içinde dörde ayrılır.

• Tek kollu
• Çift kollu
• Üç kollu
• Dört kollu

Malzemesine Göre Merdivenler

Merdivenler, inşaatı bakımından kullanılan malzemeler olarak da sınıflandırılmaktadır. Tüm taşıyıcı elemanlarda olduğu gibi taşıma mukavemeti için belirlenen malzeme oldukça önemlidir. Genel olarak dört ana grupta incelenir. Bunlar;

• Kagir merdivenler
• Ahşap merdivenler
• Metal merdivenler (çelik veya alüminyum)
• Karma merdivenler

Bu malzemeler dışında merdiven inşaatında kullanılan başka malzemelerde vardır. Beton, betonarme, doğal taş bu malzemelere örnektir.

Merdiven Terimleri

Merdiven nedir ? sorusunun en güzel cevabını anlamak için merdivene ait terimleri bilmek gerekir. Bu kısımda merdivene ait terimleri detaylıca açıklayacağım.

Basamak: Merdivene çıkarken ayak basılan yüzeye basamak denir.

Rıht: Merdiven basamakları arasındaki yüksekliktir. Rıht yüksekliği yönetmelikte belirli yerlere göre değişmektedir.

• Bahçe ve dış girişler 14-16 cm.
• Okul, tiyatro, hastane 16-17 cm.
• Konut ve apartmanlar 17-18 cm.
• Çatı arası, bodrum 20-25 cm.

Merdiven Yüksekliği: İki yükseklik arasındaki alana yapılacak olan merdiven için alınan yüksekliktir.

Merdiven Genişliği:

• Konut ve binalarda (dörtten fazla daire mevcutsa) 1.20 metre
• Küçük yapılarda 1.10 metre

Yapılarda, fazladan her kat için merdiven genişliği 0.10 metre arttırılmalıdır.

Sahanlık: Genel olarak iki merdiveni birleştiren yerde ki dinlenme alanı olarak tanımlayabiliriz.

Merdiven Kol Boyu: Basamak sayısını basamak boyu ile çarparak elde edeceğimiz merdivenin kolunun boyudur. Merdivende sahanlık mevcutsa sahanlık boyu da bu boya eklenir.

Korkuluk: Merdivenin çıkış hattında boşluk olan sağ ve sol taraflarına düşme ve yaralanmaları önlemek için yapılan dikmelerin adıdır. Korkuluk, demir, pirinç, ahşap ve alüminyumdan yapılabilir.

Küpeşte: Çıkış hattında ki korkuluk üzerine dayanmak için yapılan kısıma küpeşte denir. Küpeşte mermer, ahşap, plastik, alüminyum ve benzeri malzemeden yapılabilir.

Topuz: Merdivenin küpeştesinde başlangıç ve bitiş kısımlarında konumlandırılan topuz şeklindeki yapılar.

Çıkış Hattı (Çıkış Çizgisi): Her türlü merdivenin ortasından geçtiği hayal edilen ve yukarı doğru çıkışı temsil eden, üzerine en çok basılan alandır.

Merdiven Hesaplama

Kat yüksekliği (H), Rıht (a), Rıht Sayısı (a_n )

(a_n) = H/a

Merdiven Yüksekliği (Hmerdiven)

Hmerdiven= a.a_n

Basamak (b) Basamak Sayısı (b_n)

(b_n) = a_n – 1

Basamak genişliği = 2a + b = (60 – 63 cm)

b = (60 – 63 cm) – 2a

NOT: 60-63 cm ortalama bir insanın adım atma aralığıdır. Bu sayıya göre hesaplama yapılması merdiven genelinde karşılaşılabilecek sorunları önlemek için gereklidir.

Sahanlık (S)

S= b + (60 – 63cm) . n

n = sahanlıkta 1 adım olarak kabul edilen yer.

Merdiven Kol Boyu (L)

L= (b.b_n)+S

Kaynak:youtube.com/kaynak ansiklopedisi/tazemühendis.net