Ekmek fırını ruhsatlandırma faaliyetiyle ilgili İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına
İlişkin Yönetmelik ile Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde farklı hükümler bulunduğu
belirtilerek; kullanım niteliği “konut+ticaret” ya da sadece “konut” olarak görünen yapıda bir
bütün olarak ekmek fırını açılıp açılamayacağına ilişkin ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü görüşü talep edilmiştir.(16/04/2020 Sayı : 71188846/622.02/E.88638)
Ekmek fırını bilindiği üzere 10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5 inci maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendinde “634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamına giren
gayrimenkullerin, tapu kütüğünde mesken olarak gösterilen bağımsız bölümlerinde sinema,
tiyatro, kahvehane, gazino, pavyon, bar, kulüp, dans salonu ve benzeri eğlence ve toplantı
yerleri; fırın, lokanta, pastane, süthane gibi gıda ve beslenme yerleri; imalathane, boyahane,
basımevi, dükkan, galeri ve çarşı gibi işyerlerinin açılması hususunda kat maliklerinin oy
birliği ile karar alması,” hükmü,(c) bendinde “Özel yapı şeklini gerektiren sinema, tiyatro, düğün salonu, otel, hamam,
sauna; ekmek fırını ile akaryakıt, sıvılaştırılmış petrol gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz ve
sıkıştırılmış doğal gaz istasyonu için yapı kullanma izin belgesinin alınmış olması,” hükmü,
(m) bendi “Ekmek fırınlarının bu amaca tahsisli ayrık nizamda müstakil binalarda
açılmış olması (Ancak, alışveriş merkezleri içinde bulunan 1000 m2
ve üstü alana sahip hipermarket, süpermarket, grossmarket ve megamarket gibi adlarla açılan işyerleri bünyesinde
yer alan fırınlarda ayrık nizamda müstakil bina şartı aranmaz.),” hükmü,Geçici 3 üncü maddesinde ise “Bu maddenin yayımı tarihinden önce yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi özel yapı şekline uygun olarak düzenlenen ve bu haliyle tapu kütüğüne tescil edilen yapılarda açılacak fırınlarda ayrık nizamda müstakil bina şartı aranmaz.
İşyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunan ancak ayrık nizamda müstakil binada bulunmayan
ekmek fırınları devredilemez.” hükmü bulunmaktadır.
Ekmek fırını ruhsatlandırma yine aynı Yönetmeliğin EK-2/B İkinci Sınıf Gayrisıhhî Müesseseler 6.15 sırasında “Günlük üretimi 1.000 kg/gün ve üzeri ekmek, sade pide ve ekmek çeşitleri üreten, asgari yüksekliği 3,5 metre ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde en az 400 m2 ; büyükşehir belediyesi olmayan illerde en az 300 m2 ; köy, belde ve ilçe belediye sınırları içinde en az 250 m2
ve üzeri genişlikteki yerler,” hükmünü,EK-2/C Üçüncü Sınıf Gayrisıhhî Müesseseler listesinin 6.18 sırasında “Sanayi
bölgeleri ile mesken amacıyla kullanılmayan müstakil binalarda kurulan süpermarket,
hipermarket, grossmarket ve megamarketlerin bünyesinde, kendi müşterilerine satış yapan ve
işyerinin bütünlüğünden duvar, bölme, bölüm ve benzeri şekilde ayrılmış bir şekilde üretim
yapılan,1.000 kg/gün elektrik enerjisi veya doğalgaz kullanılarak ekmek ve ekmek çeşitleri üreten
işyerleri,” hükmünü,6.19 sırasında “Günlük üretimi 1000 kg/günden az olan ekmek, sade pide ve ekmek
çeşitleri üreten büyükşehir belediyesi sınırları içinde en az 250 m2 , büyükşehir belediyesi
olmayan illerde en az 200 m2 , köy, belde ve ilçe belediye sınırları içinde en az 100 m2 olması
zorunlu yerler,” hükmünü ihtiva etmektedir.
Özet: fırın faaliyet konusunun ruhsatlandırılmasında Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin değil
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerinin esas alınması gerektiği
hakkında.
Öte yandan 03/07/2017 tarih ve 30113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
bb) bendinde “Fırın: Unlu gıda mamulleri üretilen yerler,” şeklinde, (rrrr) bendinin 1 inci alt
bendinde “Ayrık nizam: Hiç bir yanından komşu parseldeki binalara bitişik olmayan yapı
nizamı,” şeklinde tanımlanmıştır.
Yine aynı Yönetmeliğin 46 ncı maddesi
“(1) 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına
İlişkin Yönetmelik hükümleri saklı kalmak üzere fırınlar; sanayi, küçük sanayi, organize
sanayi, konut dışı çalışma alanları ile ticaret bölgelerinde yapılabilir. Katkılı pide, kebap,
simit fırınları ve geleneksel tandır ocakları, zemin katı işyeri olarak kullanılabilen binalarda
yapılabilir.
(2) Fırınların tanziminde;
a) Mevcut binalarda ekmek fırını hariç fırın ve tandır yapılması durumunda, 634 sayılı
Kanun hükümlerine uyulur.
b) Ekmek fırınları ayrık nizam yapılaşma bölgelerinde ve müstakil olarak yapılır.
c) Projesinde sınıfı belirtilmek zorundadır.
ç) Duvar ve döşemelerinde ısı ve ses yalıtımı uygulanır. Binanın taşıyıcı sisteminin ve
fırınla ilgisi olmayan diğer bağımsız bölümlerin ısı değişiminden olumsuz etkilenmemesi için
proje müelliflerince veya bu konunun uzmanı teknik elemanlarca hazırlanan rapora göre
gerekli tedbir alınır.
d) Mekanik tesisat projelerinde, kanalizasyon bağlantısına, her türlü böcek ve
kemirgen girişini önlemek için çekvalf konulur.
e) Baca ölçülerinin hesaplanması, bacaların bina iç duvarlarında tesis edilmesi ve filtre
takılması şartı aranır.
f) Trafik açısından ilgili birimin görüşünün alınması gerekir.
g) Tesisin ihtiyacı olan otopark kendi parselinde karşılanır.
ğ) TSE standartlarına uyulur.
h) Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca gerekli
tedbirler alınır.
(3) İkinci fıkra hükümlerine uyulmaması durumunda ruhsat düzenlenemez.” hükmü
yer almaktadır.
Ekmek fırını ruhsatlandırma yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri çerçevesinde; Planlı Alanlar İmar
Yönetmeliğinde ekmek fırınlarının açılabilmesi için öncelikle İşyeri Açma ve Çalışma
Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerinin karşılanmasına yönelik düzenleme bulunduğu,
bu faaliyetin ruhsatlandırılabilmesi için İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin
Yönetmelikte öngörülen şartların sağlanması gerektiği, yine Yönetmelik çerçevesinde ekmek
fırınlarının ayrık nizamda müstakil binalarda faaliyet yürütmesi ve özel yapı şekline uygun
yapı kullanma izin belgesi bulunması gerektiğine yönelik özel düzenlemenin yer aldığı,
dolayısıyla yazıda bahsi geçen ve kullanım niteliği konut+işyeri” ya da “konut” olarak
belirlenen yapılarda esaslı tadilat yapılmaksızın ruhsat düzenlenmesinin mümkün olmadığı
değerlendirilmektedir.
Kaynak: Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü